Pod terminem wycena nieruchomości rozumie się postępowanie, którego celem jest określenie wartości nieruchomości. Proces wyceny nieruchomości obejmuje ustalenie trzech rodzajów jej wartości – rynkowej, odtworzeniowej oraz katastralnej. Dokument urzędowy o wartości nieruchomości, sporządzony w formie pisemnej przez rzeczoznawcę majątkowego, to operat szacunkowy. Sprawdźmy, kiedy wycena nieruchomości jest konieczna.
Kupno, sprzedaż, podział majątku
Oszacowanie wartości rynkowej nieruchomości jest niezbędne w przypadku każdej transakcji kupna-sprzedaży. Rzeczoznawca majątkowy zazwyczaj posiłkuje się wówczas metodą porównawczą. Wartość rynkowa nieruchomości to szacunkowa kwota, jaką można uzyskać za nieruchomość w dniu wyceny. Jej określenie jest możliwe, jeśli obie strony mają stanowczy zamiar zawrzeć umowę, są od siebie niezależne i nie działają pod przymusem. Wycena nieruchomości jest również konieczna przy podziale majątku. Dzięki temu jedna ze stron postępowania spadkowego może zachować całą nieruchomość i spłacać drugiej stronie jej ekwiwalent, określony przez rzeczoznawcę majątkowego. Podział majątku to nie jedyne postępowanie sądowe, w trakcie którego niezbędne jest uczestnictwo rzeczoznawcy. Należą do niego także rozliczenia nakładów, poniesionych na budowę nieruchomości.
Kredyt, ubezpieczenie, podatki
Jedną z najczęściej występujących sytuacji, w której wycena nieruchomości staje się niezbędna, jest ubieganie się o kredyt hipoteczny. Wycena nieruchomości przy kredycie może być wewnętrzna lub zewnętrzna. Wykonuje się ją również podczas ubezpieczenia domu lub mieszkania – dopiero na podstawie wyceny można ustalić całkowitą kwotę ubezpieczenia i składki. W przypadku ustalania kwoty odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości – np. pod budowę drogi – również konieczne jest sporządzenie wyceny. Wycenę nieruchomości należ sporządzić także wtedy, jeśli mamy do czynienia z wynajmowanym lub dzierżawionym mieszkaniem. Wycena pozwoli prawidłowo określić wartość czynszu i podatków. Warto mieć na uwadze, że najemca powinien płacić czynsz adekwatny do wartości wynajmowanej lub dzierżawionej nieruchomości. To samo dotyczy wymiaru podatku katastralnego.
Poza wyżej wymienionymi sytuacjami, udokumentowanie ceny nieruchomości będzie konieczne przy postępowaniach spadkowych, odwołaniach od decyzji urzędowych, uzyskiwaniu rekompensat, wnoszeniu wkładów pieniężnych, amortyzacji środków trwałych, zniesieniu współwłasności, oddaniu nieruchomości w użytkowanie wieczyste, zwrotach na rzecz byłych właścicieli i zbyciu nieruchomości dotychczasowym najemcom.
